د زمري اته ويشتمه د زمريانو د اتلولۍ ورځ

له ننه پوره ۹۹ کاله وړاندې یعنې د ۱۲۹۸ هجري لمريز کال د زمري په اتمه ويشتمه نېټه د افغانستان په تاريخ کې يوه زرينه کارنامه ثبت شوه. په دغه وياړلې ورځ د افغانستان غيور ولس د غازي شاه امان الله خان په رهبرۍ راټول او د افغان ملت لپاره يې د خپلواکۍ په نوم وياړ ترلاسه کړ. که څرګنده ووايو نو په دغې ورځ افغان ولس د هغه زبر ځواک د زور غاښونه ورمات کړل چې لمر يې په امپراطورۍ کې نه ډوبېده. په دغې ورځ افغان ولس د شاه غازي امان الله خان په مشرۍ راووتو او ښکېلاک يې په خپل افغاني غيرت سره مات، انګريزي لښکرې يې په ګونډو او افغانستان ته يې خپلواکي ترلاسه کړه.

وصله های ناجور
(پشتون ها، نه آریایی اند و نه یهودی!)

مصطفی «عمرزی»

با چاپ و انتشار کتاب «آریاییسم» در سال 1394، دوسیه ی پدیده ی موهوم آریایی را مختومه کردم. با آن که اصرار تحلیل زبان شناسی و عمق تاریخی، هنوز کثرت استفاده از جعل نژادی (آریایی) را حفظ کرده است، اما اصل قراردادی زبان شناسی که از همگونی واژه ها بهره می برد، مردم را به شک می اندازد. باری در بی.بی.سی فارسی که تمام مفاهیم فارسیسم عقب مانده را توجیه می کنند، شباهت های وصفی پدر و پاپا، مادر و ماما و امثال آن ها را که در حوزه ای از آسیا تا اروپا شناخته می شوند، بدون توجه بر اصل نژادی (رنگ ها)، معرفی می کردند که اگر بار نژادی آن را کنار بگذاریم، این توجیه به افریقا و مردمان سرخ پوست نیز سرایت می کند.

مهر و محبت

هارون انصاری

در آن ایستگاه قطار
بودم شاهد مهر و محبت

شاهد صفا و صمیمیت
شاهد دو طفل خوردسال زیبا

با آن قلب های پاک
و سرشت دور از ریا

چه گونه همدیگر را کردند کمک...
مادر اصرار داشت تا پسر بزرگش

به زودترین فرصت و بدون استثنا
تکتش را آماده سازد

کارت نو پاکستانی

مصطفی «عمرزی»

اعتراف می کنم که درک ما از مقوله ی سیاسی، به گرد آگاهی های سیاسی یک پاکستانی نیز نمی رسد. شاگردان استعمار، درس ها و آموزه های بابای مرده ی شان (انگریز) را زیارت می کنند. محتوای این بینش سیاسی، حول چند سده تجربیاتی می چرخد که در تاریخ، مرز های وسیعی به نام امپراتوری بریتانیا بودند.
از سال پار تاکنون که شاهد خیزش ها و تحرکات میلیونی پشتون های پاکستان بودیم و بالاخره حرف آخر منظور پشتین، چهره ی کاذب جمهوری اسلامی پاکستان را نمایان کرد، جغرافیای حساس قومی در پاکستان (محل سکونت میلیون ها پشتون) که می تواند درز های ارضی آن جا را بیشتر کند، باوجود تلاش های گسترده برای تغییر مسیر خیزش های مردمی، چهره ی مصمم هزاران پشتون که پشتین را پشتیبانی می کنند، پنجابیان را به تغییر تکتیکی واداشته است.

غمگسار

هارون انصاری

لطف خدا باشد به رویت
هرچند سوی درگاه او نرفته ای

 چرا که همچو زاهدان سیه کار
 پنهان، لب به جام می نبرده ای

 باشد پیشانی ات سیاه از داغ گناهان
 به از آن که نماز از سر ریا نخوانده ای

 خدا را یاد نکردن، به از آن که زیر لب
خدا گفته خلق خدا را نرنجانیده ای

 چه غم باشد ترا آن گه که در میان همه
 آن شیخی که خواند ترا سزاوار گنه

در گذشته؟!

مصطفی «عمرزی»

این دیو ارتجاع، عجب نمونه ای ست؟ با هر تنوره ای که می کشد روسیاهی های زیادی پخته می شوند. ظاهراً باز یکی از دانشمندان سقوی سعی کرده است. او در توهم جدید، جای میلیون ها پشتونی را اشغال می کند که در زمان اسکندر، با وی نبرد کرده اند. 
بسیار اصرار نمی کنم که در زمان اسکندر، چه اتفاق افتاده بود؟ زیرا امروزه نگرش بر تاریخ، با آن چه از تاریخ تلقین می کردند، بسیار تغییر یافته است. از تالیف تواریخ اغراض آمیز تا توهم تاریخی، ضعف هایی رد یابی می شوند که در زمینه ی پرسش، بسیاری را سرگردان کرده اند که مثلاً جزئیات این «آریایی» چیست؟

د قدم وهلو ۱۶ روغتیايي ګټې

حضرت عثمان نوري

که تاسې ښوونځی لولئ او په داسې موقیعت کې درڅخه واقع وي؛ که په پښو ور تګ وکړئ، تر ۳۰ دقیقو وخت نیسي، نو موټر کې مه ځئ، بلکې په خپلو پښو ورته تګ راتګ وکړئ، دغه راز که نور کارونه هم کوئ او خپل کار ځای درڅخه په پورته واټن لرې وي، نو بیا هم هڅه وکړئ، چې پښو قدم ووهئ، دا چې ددې تر شا څه راز دی، موږ تاسې ته دا راز افشا کوو.

لومړی: وزن مو نورمال (کنترول) ساتي. په پښو تګ ستاسو وجود غټ والي ته نه پریږدئ او له خېټې کولو ژغورل کېږئ.

حمایت های مردم را فراموش کردند!

مصطفی «عمرزی»

صف های طولانی مردم را در نخستین انتخابات ریاست جمهوری، به یاد داریم. امید های آنان با تحرک شعوری، انگیزه می بخشیدند به آینده ای بیاندیشند که پنداشته بودند آرای آنان تضمین می کنند.
مشروعیت نظام های دیموکراتیک، نیازمند آرای قابل ملاحظه ی مردم است. این حس اعتماد، حتی در کشور هایی که نظام مردمی ندارند، مهم تلقی می شود. در ایران که شعور مردم را تابع عقل یک جایز الخطای دیگر (ولایت فقیه) می دانند، زعمای ریاست جمهوری، محتاج آرای مردم اند.
من در سه دور انتخابات ریاست جمهوری اشتراک کرده ام. بار اول به حامد کرزی رای دادم. بار دوم و سوم، از آن دکتور محمد اشرف غنی احمدزی بودند. نقش مردم در تمام دوره های انتخابات ریاست جمهوری و شورای ملی مهم بود. این احساس مسوولیت، افزون بر گرایش های مختلف، با این امید تبارز می کرد که کسب مشروعیت دولت باید در قبال مسوولیت باشد.

په ازموینه کې ۱۰۰ نمرې ګټل!

 (لومړی - برخه)

انګلستان - آګست - ۲۰۱۸

 ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو، السلام علیکم و رحمت الله و برکاته!

الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ، جوړ، او د ثواب په کارو لګیا وئ.

ګرانو او قدرمنو لوستونکو!

الحمدالله، تاسې ټول ښه پوهیږئ، چې د اسلام په رڼا کې، علم او پوهه، د انسان د بدن دپاره، د وینې مثال لري. یعنې، د یوه انسان په ژوندانه کې، وینه، حیاتي رول لري، او د پاکې وینې، نه بغیر، ښه ژوند لرل امکان نلري. نو لدې کبله، ګران او قدرمن شاګردان، باید خپل قېمتي وخت په غیر ضروري شیانو ضایع نکړي، او دوی د خپل تعلیم او زده کړې په هکله هېڅ شانته بې غوري ونکړي.

ټول شاګردان په دغه ښه پوهیږي، چې سل نمرې، په ریښتیا سره ۱۰۰ نمرو ته وایي، او دغه ۱۰۰ نمرې، د کومو خاصو شاګردانو دپاره ندي، او ‌هر شاګرد که په سمه توګه زحمت وباسي، هغه لاسته راوړلی شي.

که کوم شاګرد په یوه مضمون کې فرضاً، ۶۵ نمرې، لاسته راوړي، نو کېدای شي، چې د دغه شاګرد پوهه، پدغه مضمون کې هم ځینې نیمګړتیاوې ولري.

تجارت، از تُشله تا همه چيز

مصطفی «عمرزی»

درون قطي هاي انباشته از شيشه هاي گرد و زيبا، نخستين وسایل تفريحي و قماري قرار دارند كه افغانان از اوان كودكي با آن ها به قمار زنده گاني خود آغاز می کنند. محتوای این قطی ها را شيشه هاي گرد و زيبایی پُر کرده اند که تُشله، نام می دهند.
سال ها پس از دوران كودكي و تا حالا كه ديگر كودك نيستیم، مانند تمام كودكان افغان،‌ قمار را از بازي با تشله آغاز می کنیم. شيشه هاي رنگين، باعث ذوق زده گي و هيجان مي شدند و با دقت و حوصله ي فراوان هنگام بازی ها مي كوشيديم به حجم شيشه هاي رنگين بيافزاييم.

افشای جاسوسی کرزی به «سیا» از زبان یک مهره مهم «آی.اس.آی»

 چندی قبل تصادفاً به گفتگوی کرنل امام با خبرنگار مشهور پاکستانی افتخار احمد در برنامه «جوابده» تلویزیون «جیو» (سپتامبر ۲۰۰۹) برخوردم. کرنل امام در این مصاحبه در کنار شرح گوشه‌هایی از مزدوری غلامان جهادی‌ ـ طالبی آی.اس.آی و نقش پاکستان در سازماندهی لشکر جهل و جنایت اخوان بخاطر اهداف شومش در افغانستان، افشا می‌کند که حامد کرزی نیز از همان اول مورد سوءظن آی.اس.آی قرار داشت و به او گفته شده بود که نباید به وی اجازه رفت و آمد به دفتر آی.اس.آی داده شود چون جاسوس سی.آی.ای می‌باشد.

پر غزني د طالبانو بريد؛ د پردې تر شاه څه تېريږي؟

وروسته له هغې چې د وسله والو طالبانو او امریکايې چارواکو تر منځ مخامخ خبرې رسنيزې شوې؛ وسله والو طالبانو د پخوا په پرتله خپلو غلچکي تهاجمي بريدونو ته زور ورکړی دی. د تيرې جمعې شپه وسه والو طالبانو د غزني پر ښار ډله ییز بريد وکړ چې د دغه ډلې د ویاند په خبره طالبانو د ښار ځینې برخې ونیولې. ويل کيږي طالبانو د غزني د موبایل ټېلفونونو شبکې ویجاړې کړي او له غزني ښار سره هر ډول ټېلفوني تماس پرې کړی دی. په ښار کې دوکانونه بند دي، خلک لا هم وارخطا دي او وايي چې د ښار په ځینو برخو کې یې طالبان لیدلي او له خلکو تلاشي اخلي.
که څه هم غزني لا له وړاندې د سقوط پر کرښه ولاړ و او د ولسوالي د مرکزونو پرته نورې برخې يې د طالبانو په لاس کې وې؛ خو له څلور خواوو د غزني پر ښار بريد يې سياسي اهداف تعقيبوي.

مجریان فرهنگ فساد

مصطفی «عمرزی»

از بدشانسی مردم ما، در طول حاکمیت حامد کرزی، ارعاب به وسیله ی تبلیغات و ادبیات هشدار، آن دسته از مسوولان حکومت را هراسان می کرد که تنظیمی نبودند.
جبهه ی مخالف طالبان که با پایگاه مرکزی در تاجیکستان، عمر ارتجاع دوم را پایان بخشیده بود، دوباره در مرکز افغانستان تحمیل می شود. باید اعتراف کنیم که حجم ادبیات گفتاری و نوشتاری مورد استفاده ی حامیان ارتجاع دوم، افزون بر مثنوی هفتاد من کاغد توهین، آن قدر کارساز بوده است که در کل حاکمیت کرزی، کمتر کسی به خودش زحمت داده بود عواملی را دست بالا تلقی نکند که عمر و بقای شان وابسته به حضور نیرو های نظامی جامعه ی جهانی است.
نیرو های به اصطلاح جبهه ی مقاومت، فقط تا چهار آسیاب رفتند، اما این هبوط را با شدت تبلیغاتی که بیشتر حامد کرزی و نزدیکان تکنوکرات او را دربر می گرفت، به معنی تسخیر کل کشور وانمود می کردند. خوشبختانه پایه های لرزان واقعیت تلخ یک گروهک کوچک منسوب به یک اقلیت قومی، هرگز نتوانستند حقایقی را نگه دارند که با گذشت سالیان اخیر، روی سر آنان خراب می شوند.

خود اختیاری
(به مناسبت 28 اسد یا روز تحقیر استعمار)

مصطفی «عمرزی»

بخشی از شعور ملت ما، زمانی که برای آزادی درگیر می شود، الهام گذشته ی تاریخی نیای اوست که سرزمین اش را ودیعه می گذارد. مردم ما در مساله ی آزادی و حفظ خاک، سه سده پس از احیای افغانستان (1747) به خوبی فراگرفته اند سربلند بمانند. مناسبت ها، ویژه آن مناسبت هایی که تداعی تاریخی برای آزادی اند، وامی دارند بخشی از چرخ فرهنگی ما هنگامی جولان یابد که از گذشته گان خویش آموخته ایم آزاد زیستن، شان انسان در ادامه ی حیات است.
28 اسد را بیش از چند دهه است تجلیل می کنیم و در محور آن، یاد شاه امان الله، ارجحیت این روز را بیشتر می کند، اما آن چه در تحلیل این روز تشویق می کند در اعماق این حقیقت، ریشه هایی را جستجو کنیم که استحکام آن ها وقتی در متن خاک و هستی ما آرام یافت، حتی اگر از سختی های سوز و لهیب تعدی و تجاوز بی گانه زیان می بیند، آثار خود را مانده اند. از این روست که جوانه ها، دوباره نهال می شوند و در سایه ی شگوفای آن، قرار مردم ما، آنان را آگاه می کند خوشبختی های خویش را فقط در چتر همین موهبت جستجو کنند.

تجلیل از آزادی در دشواری های آزاده گی
(به مناسبت نود و نهمین سال طرد استعمار)

مصطفی «عمرزی»

ستر حاکمیت ملی در حفظ منافع ملت و تامین خواسته های مردم، فهم آزادی سیاسی در مقال حاکمیت و دولت است. شور مردم ما در تداعی ایام حریت، در نوع دلبسته گی، بر دو مفهوم آزادی معطوف می شود:

• ایثار و قربانی
• حیات در جغرافیای آزاد.

99 سال قبل، فرزندی از فرزندان ملت افغان در برهه ای که شعور اجتماعی برای اختیار کُل حاکمیت، به هیجان و اوج می رسد، اعلام می کند نیازی ندارند در ارتباطات خارجی، با فرنگی مشوره کنند.
جغرافیای افغان زمین، همان جایی بود که وقتی نخستین دسته های انگلیسی خیال کرده بودند در مسیر فتوحات هندوستانی، آخرین جاست، اخطار می یابند دست از پا خطا، ضیاع جسم و جان دارد.
تجربه ی اروپایی استعمار برای دربندان مستقیم افغانستان، دو باخت خونین بیگانه بود، اما تجربه ی جهانخواری در حد صنوف بلند فهم سیاسی، مردمان جزیره نشینی در شمال   کره ی زمین را که در شناخت نور و خورشید مشکل داشتند، در جایی می رساند که در جغرافیای آنان، غروب آفتاب، محال می شد.

«چهل زینه» قندهار؛ جلوه درخشان یک تاریخ

طاق «چهل زینه» یکی از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی افغانستان است که در دوران ظهیرالدین محمد بابر احداث شده و یادگاری از دوران حکومت بابری‌ها در افغانستان می‌باشد.
«چهل زینه» قندهار ، در سمت غرب شهر قندهار افغانستان و بر فراز کوه «سر پوزه»، طاق سنگی تراشیده شده که در بین مردم به «چهل زینه» معروف است. طاق «چهل زینه» یکی از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی افغانستان است که در دوران ظهیرالدین محمد بابر احداث شده و یادگاری از دوران حکومت بابری‌ها در افغانستان می‌باشد.
معماری اصیل اسلامی و هندی که در ساخت این طاق یا رواق استفاده‌شده، زیبایی بی‌نظیری به آن بخشیده است. موقعیت جغرافیایی این طاق در مکانی سرسبز و نزدیک به رودخانه ارغنداب واقع شده که بر زیبایی این مکان تاریخی افزوده است. نام دیگر این طاق «چهل پله» می‌باشد که یکی از جاذبه‌های مهم گردش‌گری و فرهنگی افغانستان در ولایت قندهار به شمار می‌رود.