دوڅلویشت هغه لارې چارې، چې ستاسو شخصیت ته پرمختګ ورکولای شي

ژباړه: حضرت عثمان نوري

د انسان ژوند تر هر څه ډېر ارزښت لري، ځکه خو ورته روښانفکره اشخاص تر هر څه ډېره پاملرنه کوي، ددې لپاره چې تاسې خپل شخصیت ته پرمختګ ورکړئ، دلته ځیني ګټورې لارې چارې شته، که تاسو یې عملي کړئ؛ ثمره یې ډېر ژر لیدلای شئ.

لومړی: هره ورځ یو کتاب ولولئ.

دوهم: د نوې ژبې د زده کولو په هڅه کې شئ.

دریم: کوم کار چې کوئ، په لېوالتیا سره یې وکړئ.

څلورم: په یو اکاډمیک (ښوونیز) مرکز کې ګډون وکړئ.

پینځم: د یو نوې فکر په لټه کې شئ.

شپږم: ډار او وېره مه کوئ.

اووم: په خپلو وړتیاوو او مهارتونو وویاړئ او مینه ورسره وکړئ.

دوست خوب
(معرفی حیات الله بخشی)

مصطفی «عمرزی»

حسب معمول را کنار می گذارم و در این فرصت، به آیینه ای می نگرم که در قامت خود  (جوانان)، اگر نخبه و آموزش یافته باشند، در سیر تطور و تحول فرهنگ و فرهنگیان  افغانستان، به مقامی می رسند که عادت کرده ایم با رعایت بزرگ سالاری، اما از توان آنان، به خوبی بهره نبریم.

حرف از حیات الله بخشی است. او را در سال 1382 شمسی، به جا آوردم. مانند اکثر افغانان جوان و قلم به دست، برای آرزو ها، آرمان ها و آینده می اندیشید و می نوشت. برای تکمیل اختصار این معرفه، باید بنویسم که حیات الله بخشی از ادبیات ملی به پیرامون نگریسته است.

او در روز های دشوار
(گزاره ای از شهید داکتر نجیب الله در کتاب 12 گرام مغز)

مصطفی «عمرزی»

خفقان گلوگیر، جای ثابت نگاه، به تاریخی می شود که در لحظات حساس آن، فرصت های طلایی ما هدر رفته اند. در این مقطع، دفاع از شریکان جرم و مجریان نقش اول، چه راستی یا چپی آسان نیست، اما نیت و اراده برای صلاح اجتماعی، افرادی مانند شهید داکتر نجیب الله را در تداعی احترام، با مردم یک جا می سازد.

ناکام ماندم تلاش های نظامی رژیم کمونیستی شوروی محور که بر اساس خواسته های جناح پرچم، تا مرز الحاق به شوروی، مبرهن شده بودند، واقع بینی را با گزینشی از میان کادری هایی به همراه می آورد که هرچند جزو مجموعه ی حزب خلق بود، اما آگاهانه رو به سوی مردم کرد.

شپاړس هغه لارښوونې چې د بریا تر بریده مو رسوي

ژباړه: حضرت عثمان نوري

پر ځان سخته تېرول، بې خوبه کېدل او نا ارامي زغمل د بریالېو خلک ښکاره ځانګړنې دي؛ ددې لپاره چې تاسې هم د بریا په پُل واوړئ، نو لازمه ده چې لاندې لارښوونې په عمل کې راولئ.

لومړی: له ډېر انټرنټ کارولو ډډه وکړئ.

دوهم: هره ورځ پینځلس دقېقې د پلان په طرحه کولو مصرف کړئ.

دریم: خپل ورځنی ژوند په خپل محلي دود سینګار کړئ.

څلورم: شکایت مه کوئ او له کاره مو راضي اوسئ.

پینځم: هره ورځ له ۳ تر ۶ مهمو کارونو ته لومړیتوب ورکړئ.

له خپلو ماشومانو سره د بریالۍ اړیکې لپاره ۱۰ کلیدي ټکي

ژباړن: عطا محمد میاخېل

له خپلو ماشومانو سره ستاسو اړیکه هغه مهال ښه او اصولي پرمخ ځي، چې له درنښت، مینې او تعامل سره مله وي، په دې تعامل کې باید مور او پلار تل د اقتدار په مقام کې وي او ماشوم د ملاتړ په مقام کې.
که چېرې غواړئ، له خپلو ماشومانو سره ښه اړیکه ولرئ، نو له لاندې ټکو څخه ګټه واخلئ:
۱ ـــ کله چې ماشومان مو له خپلو احساساتو او تصمیمونو څخه خبرې کوي، یا غواړي، کوم مهم مطلب بیان کړي، نو په خبره کې یې مه ور غورځئ، مخکې له مخکې قضاوت مه کوئ، د لویوالي له موضوع څخه، چې په هر څه باندې پوه یاستئ، خبرې مه کوئ.
۲ ـــ خپل ماشومان په دې باندې ډاډه کړئ، چې په هر ډول شرایطو کې ترې ملاتړ کوئ او حتا که چېرې تېروتنه هم وکړي، نو له هغه سره ستاسو په مینه کې کمښت نه راځي.

 د خراسان جوړولو شعار ساده ګي ده

ليکوونکی : دوکتور نوراحمد خالدي
ژباړونکی : تمهيدالله سيلاني

 خراسان د کوم ځای نوم دی؟ کومو ځايونو ته خراسان وايو؟ د هندوکش سويل؛ اتيا کاله پخوا (( افغاني ترکستان )) نومېده. په نقشو کې هم په همدې نوم را پاتې دی. نن هم د هندوکش سويل اکثريت وګړي ترکتباران دي.
هزاره جات؛ چې هزاره ګانو ورته هزارستان نوم ورکړی! زموږ د شمالي ولايتو ځينې برخې يې په جغرافيي دايره کې شاملې دي. داچې نن د د خراساني دولت ادعاوې کيږي، دوی خراسان په بدخشان، تخار او بغلان کې جوړوي؟ که پروان او پنجشير کې؟ ځکه دشمال او جنوب تاجک مېشتو سيمو تر منځ د هندوکش صعب العبور غرونه واقع دي،چې پروان او پنجشير يې د جنوب شرق پښتون مېشتو سيمو تلپاتې شف ګرځېدلی.

اشرف غني د مولاناسميع الحق په نس کې درد جوړ کړی

په داسې حال کې چې په افغانستان کې د طالبانو د اوولس کلنې جګړې وروسته دغې ډلې له افغان حکومت سره موقت درې ورځنی اوربند اعلان کړی او په بيساري توګه د افغان ولس او نړيوالو لخوا يې هرکلی شوی؛ د طالبانو معنوي پلار او د حقانيه مدرسې چې ويل کيږي د طالب روزلو فابريکه ده؛ مشر مولانا سميع الحق ويلي چې په افغانستان کې روان جنګ جهاد دی او طالبان او پخواني مجاهدين دې لاس يو کړي او د امريکا په خلاف دې جهاد ته ادامه ورکړي. سميع الحق ويلي د افغان حکومت او طالبانو تر منځ اوربند ګټه نه کوي او طالبان به له اوربند وروسته بېرته جګړې شروع کړي.

GANGLAND
(سرزمین جنایتکاران)

مصطفی «عمرزی»

برای بار نخست در کتاب «چهره های بی نقاب»، اثر سیدنی شلدون، با ابعاد منفی شهر هایی رو به رو شدم که در آن کتاب جنایی، در دل آسمان خراش ها، تیره گی های     زنده گی مردم را مخفی نگه داشته اند.
سال ها قبل، تا زمانی که مفهوم دهکده ی کوچک جهانی، وسعت و تنوع رسانه ها را معرفی نمی کرد، می پنداشتیم هموطنانی که به خارج، به ویژه به کشور های مرفه رفته اند، با مشکل برای همیشه خدا حافظی کرده اند، اما پیوند های دوباره، گاه ما را در جایگاه حسدشده گان، مشکوک می کرد. مگر با سال ها زنده گی در خارج، چه کم دارند؟

اوس به سياسي خبرې د افغانستان مساله حل کړي؟

ولسمشر غني د شانګهای د همکاریو سازمان د مشرانو په اتلسمه غونډه کې ويلي افغانستان کې له سیاسي لارې د جګړې درېدل غواړو. ولسمشر ويلي، افغان حکومت چمتو دی چې د جګړې د ختمېدو لپاره له وسله والو طالبانو سره سوله وکړي. غني ټينګار کړی چې دی چمتو دی چې له سیاسي حل لارې د حکومت او طالبانو ترمنځ جګړه ختمه کړي. دا په داسې حال کې ده چې د افغان حکومت او وسله والو طالبانو تر منځ د موقت اوربند څخه وروسته، له وسله والو طالبانو سره د مخامخ خبرو او د دايمي سولې لپاره د خلکو هيلې زياتې شوي دي. تېره ورځ د طالبانو د ملا محمد رسول اخوند ډلې هم تر نامعلومې مودې پورې اوربند اعلان کړ. د طالبانو لخوا د اوربند منلو يو ځل بيا دا هيلې ژوندۍ کړي چې ګويا وسله وال طالبان هم سياسي مبارزې ته مخه کوي.

د تمرکز د ډېرښت لپاره ۱۰ تمرینونه

ژباړن: عطا محمد میاخېل

نه شم کولای، چې سم تمرکز وکړم او اصلا کوم څه ته دقت نه کوم. د بېلګې په توګه: د افرادو څېرې ډېر ژر هېروم او د کار کولو پرمهال، ځکه د ورځې باید ډېر کارونه ترسره کړم، د کارونو د ډېرښت له امله، نه شم کولای، چې تمرکز پرې وکړم، کله وخت تېروتنې کوم او په ټوله کې مې دقت او ځیرکتیا کمه شوې ده، تېروتنې مې بېخي ډېرې شوې دي او حتا په لمانځه کې مې هم فکر زرو ځایونو ته ځي. د مهربانۍ له مخې ماته لارښوونه وکړئ، چې څه وکړم؟

در وقت دادن زکات چه باید گفت !

تتبع ونگـارش :
امــیـن الـدیــن «سعـیـدی – سعید افـغــانی»
مدیـــر مطـالعات سـتراتیژیک افغان و
مسؤل مرکز کلتوری دحـــــق لاره - جرمنی

علما ء در مورد اداب پرداخت زکات پنچ نقطه بی نهایت مهم وتربیتی رابشرح ذیل  فورمولبندی نموده اند که : زکات دهنده باید در فهم این نقاط امور زکاتی خویش را انجام دهد :
 - اخلاص.
 - زکات در جایی بمصرف رسانیده شود که بیشتر موجب رضای پروردگار  قرار گیرد.
 - بر کسی که زکات به او می دهد منت نگذارد.
 - کوشش کنید تا تادیه زکات با طیب نفس و خوشی صورت گیرد .

 - تادیه زکات مخفیانه وتا حد امکان سری صورت گیرد ، مگر در جایی که دادن علنی آن موجب تشویق دیگران شودو بدگمانی مردم را نیز برطرف کند.
بنآ حکم ودستوراسلامی همین است که مسلمان باید در قدم اول سعی و کوشش بعمل اید  تا پول زکات را فقط به اشخاص مستحقین آن توزیع نماید ، و اگر کسی زکات خود را به غیر اشخاص مستحق  تادیه نماید ، یقنآ درشرع  او بریءالذمه نخواهد شد.

له اوربند وروسته غوښتنې؛ اوربند وغځوئ

وروسته له هغې چې تېره پنجشنبې ولسمشر غني د روژې له ۲۷ څخه د کمکي اختر تر پنځمې پورې طالبانو ته د اوربند اعلان وکړ او ورپسې طالبانو هم یوازې د اختر په درو ورځو کې اوربند اعلان کړ؛ اوس پخوانی طالب چارواکی ملا عبدالسلام ضعيف وايې چې د اوربند موده دې وځول شي. دغه پخوانی طالب چارواکی چې له طالبانو سره نږدې اړیکي لري، له افغانانو غواړي چې د اوربند پر مهال وسله والو طالبانو او حکومت ته ورشي او ترې د اوربند د غځولو غوښتنه وکړي. مُلا ضعیف ټینګار کوي چې د اوربند د مودې د غځولو لپاره امکان لري جګړې کې شاملې خواوې د ولس غوښتنې پرځاي کړي.

درک تاریخ
(معرفی کتاب درآمدی بر شکل گیری مناسبات مدنی جوامع باستان و غلبه ی سلطه گری)

مصطفی «عمرزی»

با وارد شدن به منازعه ی هویتی، بازنگری تاریخ، از اولویت های اصلاحی به شمار می رود. برداشت عامه ی جامعه ی آموزش یافته از تاریخ در افغانستان، قالب بسته و مُهره های توزیع شده در آن است. در این تاریخ، همه چیز بر اساس نیاز های تسکین روانی، به حالت قهرمانی و زمان قهرمانان، ترسیم می شود.
بر اثر حجم انبوه کتب و نشریات توریدی، قسم معمول خوانش تاریخ در افغانستان، با میلان به جناح ها و گروهک ها، افغانستان را وارونه می کند. در این کژفهمی، ستیز سیاسی با پشتوانه ی سوء برداشت از گذشته، طرف های درگیر را با اعتماد به نفس کاذب، از خرد و منطق، دور نگه می دارد.

اوربند، د دايمي اور د بندولو زمينه حکومت، طالب او ولس ته د اوربند ګټې

په داسې حال کې چې د افغانستان د ولس او حکومت دښمنانو په ټول هېواد کې خپلو بريدونو ته زور ورکړی؛ ولسمشر غني د تېرې پنجشنبې په ورځ د موقت اوربند اعلان وکړ. ولسمشر محمد اشرف غني په یوه پیغام کې د روژې د مبارکې میاشتې له ۲۷ څخه د کوچني اختر تر ۵ پورې په ټول هیواد کې اوربند اعلان کړ. دا اوربند یوازې طالبانو ته اعلان شوی دی، داعش او القاعده پکې نه شاملېږي. ولسمشر وايي، افغان امنیتي ځواکونه به د داعش او القاعده پر ضد عملیاتو ته دوام ورکړي.

دی.ان. ای (DNA) در تاریخ

مصطفی «عمرزی»

قلم پردازی های دل آزار به اصطلاح پروفیسوران و متخصصان تجربیات تلخ تاریخ، از چپی و راستی، در سقوط کامل، حالا آیینه ی تمام نمای جهل و جهالت شده اند. نوشته ای از شرعی جوزجانی را اشتراک گذاری کرده بودند که در همان شیوه ی معمول تحمیق، هنوز در شمار پرچمیان بی آزرم، اگر از نام ها و تخلص های مختصر و محذوف آنان بگذریم، وقتی تاریخ بنویسند، با شبیه سازی های تخیلی، همچنان می کوشند محور های ضد پشتون ها را با جمع ظرفیت اقلیت ها، انبوه بسازند. در 17 سال گذشته، تجربه ی حاکمیت آشکار می کند که کسب امتیاز با آدرس مشخص قومی، سالشمار اتحادیه های قومی- اقلیتی را از سال به ماه و از ماه به هفته و روز، نزدیک به خاتمه رسانده است.

د دې ۱۰ مهمو دلیلونو په خاطر نه بریالي کېږئ

ژباړن: عطا محمد میاخېل

 ماتې په ژوند کې خپلو موخو ته په رسېدو کې د بشر له ناتوانۍ او کمزورۍ څخه عبارت دي. په دې لیکنه کې د ماتې په ۱۰ دلیلونو باندې رڼا اچول کېږي.

۱ ـــ د وخت په ارزښت نه پوهېږئ:

هر بریالی کار رامنځته کوونکی پوهېږي، چې وخت له پیسو څخه غوره دی. ـــ ریچارډ برنسون

ناکام کسان خپل وخت ته ارزښت نه ورکوي. هغوی تل هر چېرته دي، ځکه نشي کولای خپل وخت خپلو موخو ته ځانګړی کړي او کال په کال نوې ژمنې او قرار دادونه کوي، چې هېڅکله یې نه شي ترسره کولای، یوازې په دې دلیل، چې ځان نه په زحمت کوي، ترڅو د خپلو موخو له پاره اړین وخت په پام کې ونیسي. د وخت د مدیریت مهارتونه، د نه ویلو زده کول او په دې باندې ځان پوهول، چې کومو ژمنو ته ژمن واوسئ، د ژوند په هره برخه کې د بریالیتوب په لور یو ستر ګام دی.