حساس پړاو تند غبرګون؛ د حمدالله محب خبرې به په سولې څه اغيز وکړي؟

په داسې حال کې په قطر کې د زلمي خليلزاد او طالبانو تر منځ د پنځم پړاو خبرو شپاړس ورځنۍ غونډه پايته رسيدو د سولې په اړه د خلکو تر منځ د هيله مندۍ او اندېښنو څپې راپورته شوي؛ افغان حکومت بلاخره خپله اندېښنه ډاګيزه او د افغانستان د ملي امنيت شورا سلاکار ښاغلي حمدالله محب دغه اندېښنې رسنيزې کړې. تېره ورځ د ملګرو ملتونو د امنیت شورا په غونډه کې ښاغلي حمدالله محب پر زلمي خليلزاد بې ساري او تندې نيوکې وکړې او نوموړی يې د افغانستان حکومت د «څنډې ته کولو» د «مشروعیت اخیستلو» او طالبانو ته په مشروعیت ورکولو تورن کړ.

تقابل نظامی در بلخ؛ افکار و آینده ی مردم

نوشته ی قادر شاه
برگردان از پشتو به دری: مصطفی عمرزی

مردم، بیست و چهار ساعت اخیر را از نزدیک نظارت کردند. با تقرر قوماندان نو ولایت بلخ، تقابل رییس جمهوری غنی و عطا محمد نور، رییس اجرائیه ی حزب جمعیت، مردم را تحریک کرد. تقابل سیاسی، معمولاً براساس نوع قدرت یا اجرای صلاحیت ها به وجود می آید. آرزوی ما این است تا جلو تقابل های غیر معقول نظامی، شبیه بلخ گرفته شود؛ زیرا خدای ناخواسته باعث بحران های طولانی می شود. مردم از قبل اندیشه داشتند که استفاده قهریه از نیرو های نظامی به جای اهداف اصلی، سیاسی نشود. نیرو های پُرافتخار دفاعی و امنیتی ما، ملی اند. وظایف اصلی آنان حفظ ارزش های اسلامی، بقای نظام و رفاه مردم می باشند. روحیه، انگیزه و حمایت مردم از این نیرو ها، ارزش های تعریف شده اند که سرقوماندان اعلی مکلف به حفظ و احترام آن هاست. 

اظهارات آقای محب، حکومت افغانستان را بی اعتبار کردند

نوشته ی قادر شاه
برگردان از پشتو به دری: مصطفی عمرزی

شمار زیاد افغانان، به خصوص سیاستگران از مدت ها بدین سو تبیین می کردند که بعضی حلقات مرموز داخل حکومت، سعی می کنند آرمان بزرگ افغانان یا صلح را  سبوتاژ کنند. به این دلیل که با استحکام صلح، بعضی افراد بی هویت، قدرت خویش را از دست می دهند.
اظهارات آقای محب در رابطه به صلح افغانستان، غیر مسوولانه و احساساتی بودند و اراده ی افغانان را تمثیل نمی کنند. رهبران حکومت وحدت ملی، همواره روی دوستی درازمدت امریکا و باقی ماندن نیرو های بین المللی در افغانستان، تاکید کرده اند؛ اما در جانب حکومت، منافع ملی لحاظ نمی شوند، بل مفاد شخصی سیاسی مطرح اند که براساس آن ها، منافع ملی اغماض شده اند.

زنان افغان و دو تضاد تاریخی

مصطفی عمرزی

به سلسله ی تجلیل از ایام، هشت مارچ نیز به رسم احترام زنان افغان مبدل شده است. افزون بر جنبه ی تاریخی، اما نماد ها و واقعیت ها، فراتر از همسویی، در تقابلی درگیر می مانند که بیش از هر جایی در افغانستان ما، نه فقط محسوس، بل ملموس اند.
ما در منگنه ی حرف و عمل گیر مانده ایم. سیاسی بودن بیش از حد به معنی سیاست زده گی، نوع تفسیر بر واقعیت زنان افغان را در تنوعی معرفی می کند که هراس از سقوط، حتی 18 سال پس از اوج، می توانند روی مفاهیمی سایه افگند که همانند هشت مارچ، هرچند رسم احترام به زنان افغان شده اند، اما می توانند به معنی عامل فرهنگی غیره، تضعیف کننده نیز محسوب شوند.

نظارت بر اعمال، حرکات مشکوک و یک جانبه ی کمپاین انتخاباتی حکومت

برگردان از پشتو به دری: مصطفی عمرزی

اختصار:

تا اواخر ماه جدی سال روان، 18 تکت انتخاباتی رسماً ثبت و تکمیل شدند. در کنار سایر نامزدان، رییس جمهور کنونی، آقای محمد اشرف غنی، نیز در کنار نامزدان مستقل، وارد میدان رقابت های سیاسی شد. پس از نام نویسی رسمی، نامزد برحال حکومت، مانند سایر نامزدان با محدویت های حقوقی و اخلاقی مواجه است؛ اما رییس جمهور غنی به کمپاین و فعالیت های یک جانبه و غیر قانونی انتخاباتی، ادامه می دهد. او در جریان پروسه ی انتخابات، بدون در نظر داشت ضوابط اخلاقی، مقرری های مشکوک و مغرضانه را آغاز کرده، تمام مسایل ملی و سیاسی را اغماض می کند. بنابراین، عکس مشی ملی را دنبال و روحیه ی ملی را زیانمند می کند.

سیاسی ګوندونو ته یوه کتنه!

عبدالله وردک

 لومړۍ برخه
انګلستان - مارچ - ۲۰۱۹
 ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو السلام علیکم و رحمت الله و برکاته!
الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وی.

ګرانو او قدرمنو لوستونکو!

نن سبا د زیاتره افغانانو وروڼو او خویندو څخه دغه خبره ډېره اورېدل کیږي، چې د افغانستان ټولو سیاسی ګوندونو، د خپل ملت سره خیانت وکړ، او دوی ټولو سیاسی ګوندونو ته، په یوه سترګه ګوري. زه پخپله، له دغه خبرې سره موافق نه یم. زما په فکر سره ټولو ګوندونو، نه، بلکې ځینو ګوندونو په ریښتیا د ملت سره خیانت وکړ. غواړم چې د خپل شخصي نظر دلیل، ګرانو او قدرمنو لوستونکو ته په لاندې توګه وړاندې کړم.

بسم الله الرحمن الرحیم
سعادت چیست؟

مفهوم سعادت و معانی اصطلاحی آن و فهم ما از سعادت یکی از مطالب مهم و مرکزی در جوامع بشري و زندگی ماانسانها بشمار مي‌رود .يكي از سؤال‌های مهمی در زندگی انسان اینست که در یابد که سعادت چیست؟ سعید و خوشبخت کیست؟ سعادت واقعی چیست؟ و چطور میتوان انسان به سعادت واقعی دست یابد؟ یافتن جواب درست ومنطقی به این سوالات، به اطمینان کامل حلی برای بسیاری از مشاکل ما شده می‌تواند و درک مفردات آن امر بسیار مهمی بشمار می‌رود.
سعادت در فرهنگ هر ملت و حتی هر انسان مفهوم، محتوی و تعاریف مختلفی دارد. هر گروه و فرقه انسانی سعادت را به شگل خاصی وذوق خود تعریف وتشریح نموده‌اندو فهم خویش را ازین مفهوم دارند.
کلمه سعادت یا خوشبختى در لغت، توسط علماء به معناى سعادت و خوش طالعى مورد ترجمه وتفسیر قرار گرفته است . همچنان علماء در تعریف سعادت می‌گویند:

برای دریافت کتاب سعادت چیست؟ بشکل pdf اینجاه کلیک کنید!

بسم الله الرحمن الرحیم
بیت المقدس درفتح عمری

یک تعریف سریع از بیت المقدس:

اریکا چرنوفسکی، خبرنگار مشهور بی‌ بی‌ سی در گزارش خویش که (19 نوامبر 2014 ) در بارۀ شهر بیت المقدس به نشر رسانیده مینویسد:
« چرا این شهر این‌قدر برای مسیحیان، مسلمانان و یهودیان ،( پیروان سه دینی که دست‌کم یک ریشۀ  مشترک‌ به نام ابراهیم دارند ) مهم است؟»، «جروسلم، اورشلیم، یا بیت‌المقدس شهری‌ است که نامش دردل مسلمانان، یهودان ومسیحیان دلپذیر و جذبهء حُب آن دلها را می‌ لرزاند. نامی که پژواکش از پس قرن‌ها تاریخ مشترک (و البته مورد مناقشه) همچنان به گوش می‌رسد.»
او در گزارش خویش می افزاید: « شهر بیت المقدس که از کهن‌ترین‌های جهان است. بارها فتح شده، ویران شده، و باز ساخته شده. در هر لایه خاکش تکه‌ای از گذشته مردمانی نهفته. نامش دیرزمانی‌ است با داستان درگیری و جنگ بین پیروان ادیان مختلف عجین شده. مردمی که هرچه هست در احترام به این سرزمین مقدس هم‌نظرند.

برای دریافت کتاب بیت المقدس درفتح عمری بشکل pdf اینجاه کلیک کنید!

له طالب سره سوله او يو څو خبرې

په داسې حال کې چې له طالب وسله والو سره د امريکايې پلاوي پنځم پړاو خبرې لا هم په قطر کې روانې دي او پايله يې لا رسنيو ته نه ده راوتلې؛ دلته په کور دننه له ډلو ټپلو او ځینې احزابو سره چې له طالب سره جنګي او د مخالفت مخينه لري؛ اندېښمن شوي دي. په خوا کې ورسره يو شمېر د ښځو د حقونو فعالان او ميرمنې هم اندېښمن دي چې له طالب سره له سولې وروسته به د ښځو حقونو ته څومره پاملرنه وشي.
هاخوا د ډيموکراسۍ مدافعین هم د طالب له راتګه اندېښمن دي چې له سولې وروسته به هغه کارونه چې د ډيموکراسۍ د ترويج لپاره ترسره شوي څومره پر ځای پاتې شي او په کومو برخو به بنديزونه ولګول شي. حکومت هم انديښمن دی چې د پردې تر شاه د زلمي خليلزاد او طالبانو تر منځ څه خبرې روانې دي چې پايله يې لا روښانه نه ده او خبرې همداسې پسې غځيږي.

شعر نو

مصطفی عمرزی

اصطلاح «شعر نو» از ساليان زيادي ست كه در جامعه ي فرهنگي ما ياد مي شود. شعر سپيد، گونه ي ديگر آن است كه در كنار آن از کنار قرارداد های کلاسیک، بی اعتنا عبور کرده است. اين اصطلاحات و نام ها در كشور همسايه ي ما شكل گرفته اند. در ایران در چند دهه ي پيشين، براي رشد و غناي زبان دری، تلاش هاي مبتکر نیز رونما شده اند.
شعر نو و شعر سپيد زبان دری، تاريخ كهن ندارند. ساختار شكني ها و ترجيحاتی كه دری گويان را وادار به آفرينش هايی به اشکال متفاوت از گذشته کرده بودند، اما هرگز به جایی نرسیدند كه در كُل باعث تفاوت های فی نفسه شوند؛ زیرا آهنگین بودن که روی هجا های شمرده ساخته می شوند، شعر را در هر نوعی که باشد تابع یک اصل می سازد.

دروغ های هوایی

مصطفی عمرزی

هنوز ارزیابی دولتی چین از توانمندی های تکنالوژیک این کشور را فراموش نکرده ام که اذعان کرده بود: 25 سال عقب مانده تر از ایالات متحده ی امریکا اند. چنین فرهنگی، اذهان عمومی را به گونه ای نیز اشباع می کند که با درک ظرفیت ها، توانایی ها و جایگاه ها، آگاهانه برنامه ریزی و اختیار موضع کنند.
در هیاهوی چند سال اخیر (به خصوص حکومت به اصطلاح وحدت ملی)، دروغ ها به فوق دروغ ها مبدل شدند. من در مقاله ی «توهین به شعور مردم» به صراحت اظهار نگرانی عامه ی افغانان را شریک کرده بودم که بعضاً و در این اواخر اکثراً با بیانیه ها و سخنرانی هایی فوق دروغ حکومتی، گروهی آزرده و گروهی فریفته می شوند.

غزل

حیات الله بخشی

 خيالت جلوه افشاند به چشم انتظار امشب
به آغوش تمنايت دلم شد بي قرار امشب

ز وضع نابسامانم سراپا حسرت اندودم
 مگر باری ز غم گيرد دو چشم اشكبار امشب

به اسباب تنعم کی مزاجم منبسط خواهی
تعلل کلفتی دارد خدا را کج مدار امشب

کمال گرم جوشی ها جمال فتنه بزدايد
 چو اعجاز مسیحایی دلم را زنده دار امشب

وصالش ساز حيراني ست كه در رويا نمي گنجد
به اوهام و جنون ماند که باشد در کنار امشب

غزل

حیات الله بخشی

 به عشرت گر بگیرد رفته از خود مست مینا را
به گردش چرخ گردون آورد در دست مینا را

اگر شور تعلق نیست در ابنای این عالم
چرا بازار عشرت این قدر گرمست مینا را

تعلق کلفتی دارد رها کن تن ز تکلیفش
گران گر سر شود دیگر نگیرد مست مینا را

 به طرز چشم مخمورش که استغنا از آن پیداست
ز وضع ما فقیران نشه هم شرمست مینا را

 تغافل رعشه بر اندام غیرت می کند طاری
برا زین غیرت جانکاه بگیر بر دست مینا را

می و معشوق

مصطفی عمرزی

این قافله ی عمر عجب می گذرد
خوشا دمی که با طرب می گذرد

ساقیا غم فردای حریفان چه خوری
پیش آر پیاله را که شب می گذرد / خیام

می و معشوق، ارثیه های مهم محتوای ادبیات زبان دری اند، اما اگر از آن چه در تفسیر معمول این عناصر در ادبیات کلاسیک نوشته اند بگذریم، رخ دیگری نمایان می شود که بدون شک در نحوه و چه گونه گی زنده گی مردمان گذشته گره می خورد.
مداحی، غلو، مبالغه، شدت و رکاکت هزل و بالاخره زلف یار و چشمان خمار که با می خواره گی، بیلانس خماری را میلانی می کنند، تصاویر برجسته از زنده گی مردمانی اند که حسرت می کشیدند و در حرمان خواسته، سند گذاشتند تا در زمانی که عینک تعصب و غرض را کنار گذاریم، از حیات توده های محرومی باخبر شویم که وقتی خیام می شوند، دم نقد را بر نسیه ی «آن دنیای» تعبیر خودشان می پسندند و ابا ندارند فرهنگ بسازند.

عوالم درونی

مصطفی عمرزی

فرهنگیان زیادی در حوزه ی زبان دری از تاجکستان تا افغانستان و ایران، هرازگاهی که کتاب یا اثری از ادبیات کلاسیک دری را با تحشیه و تعلیق چاپ کرده اند، زمانی که بحث تحلیل درونمایه مطرح بوده است، درگیر عوالمی می شوند که اگر اجتناب از مرض و غرض نباشد، رمزگشایی و درونکاوی آن ها، نیازمند ملاحظات زیاد است.
توضیحات و نتیجه گیری هایی مفخر از میراث شعوبیه، کژ فهمی از متن و محتویاتی ست که در صفحات توهم افتخارات گذشته، ابهام می آفرینند؛ چرا ارکان افتخارات کلاسیک، گاه بدون تحلیل درست محتوای آنان، در تارک افتخاراتی می درخشند که نه علمی اند، نه اخلاقی و نه مستند.

زیر سوال بُردن مشروعیت تاریخی

مصطفی عمرزی

در تقابل سیاسی سالیان اخیر، در حالی که با زشتی های ستمی گری رو به رو استیم، عدم درک و سطحی نگری کسانی که مورد اعتماد ما و به اصطلاح خودی اند، نیز کمتر از زشتی های ستمی گری نبودند.
اشرف غنی در سفر به کندهار تلاش کرد جبران مافات کند، اما جراحات وارده ی ناشی از سخنان سخیف و یاوه ی او در ولایت کنر که با برشمردن بزرگان افغان، آنان را در منگنه ی مشروعیت انداخت، عذاب ما را بیشتر می کند که می بینیم، افزون بر تضعیف پرستیژ دولت، سوء استفاده های ستمی از آن، بیش از همه جامعه ی پشتون های افغانستان (اکثریت بدون رهبر) را آسیب می رساند.