A9
(اسلام و مسلمانان در ترکیه)

مصطفی «عمرزی»

تصادفاً در میان جمعی از فرآورده های مدارس حقانیه ی پاکستانی و دیوبندی، به سخنانی گوش می دادم که تنی چند از آخوندک ها و اخوانیست ها، ذوق زده از پیروزی رجب طیب اردوغان می گفتند و شکر به جا می آوردند.
در سالیان جنگ های آذربایجان و ارمنستان بر سر منطقه ی ناگورنا قره باغ، تنظیم های جهادی افغانستان که روی گوشت و پوست افغانان، مسلط شده بودند، برای ادای دین، اما با قیمت های مشخص، افراد زیادی را به جبهات آذری ها و ارامنه می فرستند. این که این افراد، به چه میزانی در موثریت جبهات آذری های مسلمان نقش داشتند، معلومات زیادی در دست نیست، اما مرخصی های زودهنگام آنان در حوزه ی مسلمانان ترک، روی این حقیقت استوار بود که این جنگجویان، ارزشی به عمران و دارایی های عامه قایل نیستند. در واقع جنگ های افرادی که از افغانستان استخدام شده بودند، باعث خسارات و ویرانی های عمدی شده بودند که در کارنامه ی حکومت ملا ربانی، تفصیل ماجراست.

حرمت بزرگان

هارون «انصاری»

نویسم چند حرف از بهر ایشان
که نبود جز جد مهربان

 آن عزیز توانا، روشنفکر قلم به دست
که قلبی داشت عاری از کینه و حسد

 ادیبی که نوشت هزاران نامه و مقاله
در آن نوشت ها هدف بود خدمت به عامه

 نوشت پند و نصیحت بهر مغرور
غرور را بگذار کنار، زنده گی باشد مسرور

 انتقاد داشت از ادیب بی حرف
نشود برآورده گر نباشد اعتقاد به هدف

رهبر فرعی
(طنزی در مورد دوستم)

هارون انصاری

خوشا که باز این زعیم آمد
زعیم چه گویم، این دژخیم آمد

آنانی که دیروز طردش کردند از حکومت
امروز خود در میان شان این چنین آمد

شعار ها بلند شد، همه زدند دست
زنده باد، این جانور سنگین آمد

چه روس، چه ترک، چه طالب یا امریکا
خرامان خرامان خود بر آن فرش زرین آمد

عجایب روزگار

هارون «انصاری»

در این دنیا دو نوع مردم هست
یکی جان کن پُرکار، دیگری بی کار سردرگم هست

جان کن غریب، ندارد فرصت سر خاریدن
بی کار خدا، هر روز پی دختر مردم هست

جان کن کند کار تا برارد خرج روزگار
بی کار عزیز، حرف هایش بی شمار چون دانه های گندم است

هر دم هر دو دارند توقع از همه عزت و احترام
در وقت شکایت، زبان بی کار مثل نیش کژدم است

ما خو داسې فکر کاوه!

عبدالله وردک - انګلستان - جولای - ۲۰۱۸

 ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو السلام علیکم و رحمت الله و برکاته!

الله (ج) د وکړي، چې روغ او جوړ وی.

ګرانو او قدرمنو لوستونکو!

ما هر وخت داسې فکر کاوه، او اوس هم دغه فکر لرم، چې حقیقي مسلمانان، باید د ژوندانه په ټولو برخو کې، تر هېچا کم نه وي. ځینې مسلمانان، او په ځانګړي توګه، ځینې افغانان، هر وخت د خپل ځان د بربادۍ او ناکامۍ پړه په نورو ور اچوي. یو مسلمان افغان باید، ډېر عادل، ځیرک، پوه، هوښیار، د اسلامي اخلاقو څښتن، او د ښه قضاوت خاوند وي. یو مسلمان افغان باید د خپل دین، چې څرنګه لازمه ده، استازیتوب وکړي.

د یادولو وړ ده چې تر کومه وخته پورې به مونږه افغانان، خپلو ځانو ته بازي ورکوو؟ او د خپلو نیمګړتیاوو او ناکامیو، مسىٔولیت به په بل چا ورټپو.

پاداش خودکش بیگانه پرست

مصطفی «عمرزی»

«و.ا» که سالیان زیادی ست از مدرک چاپ و تورید کتاب ایران در افغانستان، جامعه ی کشور همسایه ی غربی را خوب می شناسد، قصه می کرد که در آن جا، هیج حرمتی به افغانان قایل نیستند.
اخبار ناخوش آیند بیماری عقلی و عصبی نجیب مایل هروی، مانند جفا هایی که به هموطنان و کشورش کرد، به ما نیز رسیدند. باری زنده یاد استاد سید خلیل الله هاشمیان در برابر بی حرمتی آقای هروی در مقابل هویت ملی، در تحقیقی که پیرامون ابیاتی از سعدی بود، او را با عصبانیت «خرصفت» می خواند.

ترکستان افغانی

مصطفی «عمرزی»

یک جا، وارد دفتر استاد یون در تلویزیون ژوندون شدیم. او (رییس شورای ترکتباران دری زبان افغانستان) از استاد خواست در قسمت داعیه ی برحق آنان (درج هویت ترکی در تذکره ی الکترونیک) کمک کند. در جریان صبحت، دریافتم که در جغرافیای تنوع قومی سمت شمال افغانستان، ترکانی داریم که همانند جمعیت انبوهی از پشتون های افغانستان، در استحاله ی طبیعی- قومی کشور ما، با زبان مادری خویش صحبت نمی کنند.
ترکتباران افغانستان در دو بُعد تاریخی و هویتی در شمال کشور زنده گی می کنند. حضور گسترده ی آنان از فاریاب تا بدخشان و در تنوع قومی کل جغرافیای افغانستان با تعدد قبایل و شاخه ها، جزو اصالت های هویت افغانی به شمار می رود. ترکتباران بر اثر برداشت های خودشان، افغان بودن را اصالت ترکی نیز می دانند.

شهروندان دو طرفه

مصطفی «عمرزی»

به اصطلاح شوخ طبعان افغان، چشمان ما به آب دادن سیمای زیبارویان تاجیکستانی عادت کرده بود که ناگهان با ترک عادت، حسب هدایت امراض سیاسی، پرت شدیم. تماشای بی بی حاجی های هنرمند، محجبه و در حال نماز، شاید هزاران درود و تکبیر تیم ریشدار را باعث شده باشد، اما این مسرت دیر نمی پاید. بازگشت به کسب سابق، رقم لعن و نفرین ملایان را هم در پی داشته است.
شبنم ثریا، فیروزه حفیظ وا و منیژه دولت وا، برخلاف عادت اخذ چشمان ما، به اعمالی رو آوردند که بعداً بر اثر کسب عادت قبلی، ما را به زحمت می اندازند. تحلیل چنین تغییر، ترک اعتیاد و کسب اعتیاد، از زمانی که در تاریخ کشور های آسیای میانه، جبراً یا منطقاً کوشیده شده است نقش اجتماعی اناث، باعث تسهیلات شود، همچنان روی سنت ها و تجدد استوار بوده است.

لنډ یادداشت او یادونه

زما پلار خدایبخښلی دکتور محمد سعید «سعید افغاني»  د (1363 ) لمریزکال دحوت په اومه نیټه یا پر« 1985 » زیږدیزابدي دنیا ته رحلت وکړاو وفات شو.
انا لله و انا الیه راجعون. الله تعالی دی غریق رحمت او جنت فردوس ورته په نصیب  کړي. آمین. 
دغه وړه رساله چې تاسې اوس په لاس کې لرۍ د هغه د وفات د ۲۵ تلین په مناسبت په 2012 کال د معززو ورونوهریو محترم انجینرعبد القادر« مسعود » او محترم انجینر سرور« صالح » لخوا لیکله شوی ، دادی دیو تعداد دوستانو  د غوښتنې پر اساس هماغه رساله له سره چاپ او نشر ته سپارو. مننه

برای دریافت کتاب استاد محمد سعید بشکل pdf اینجاه کلیک کنید!

درمان جان
(خدمات فرهنگی مرحوم قمرالدین اکسیری)

مصطفی «عمرزی»

رسالتی که مرام خدمت به مردم شد (طبابت)، اما مرحوم اکسیری را در یک موضع ایست نمی دهد. پیوند های جسم و جان، قلم او را به عرصه ی فرهنگ می کشانند.
طرز بیان و توانایی گسیل آموزه ها به فرد نیازمند، از آگاهی هایی که با ماهیت اجتماعی- طبی منتشر می شدند، مرحوم اکسیری را در دو جنبه ی حرفه یی و ذوقی می کشانند. نخستین نوشته های او که به دهه ی سی خورشیدی متعلق اند، با ساختار هایی که کوشیده می شد از طریق وقایه، جلو معضلات گرفته شوند، داکتر اکسیری را به شناخت بیشتر پدیده ی طبی- فرهنگی کشاندند. هرچند نخستین نوشته هایی که در هنگام کسب آموزش های عالی حرفه ی طبابت منتشر می کرد، جنبه ی اجتماعی داشتند، اما از ذوقی نیز اشباع می شوند که بعداً توان نویسنده را در خلق آثار ادبی، به ویژه قطعات خورد و بزرگی می رساند.

احساس قلم
(اتوبیوگرافی سراج الدین سعید)

مصطفی «عمرزی»

«اتوبیوگرافی»، زنده گی نامه ای ست که توسط خود شخص نوشته می شود. خاطرات، گونه ی دیگری از اتوبیوگرافی است. تواریخ، روایت ها، حکایات و خاطرات زیادی را خوانده ام. در این نگرش ها، پیوسته گی عجیبی میان حس نویسنده و تخیل او وجود دارد. این پیوسته گی، شباهت به روایت هایی ندارد که کسی نویسنده ی سرگذشت خودش نیست.
عواطف، تالمات، سردی و گرمی گذشته ای که در آن ها خوشی ها و غم ها رونما شده اند، پیوسته گی عجیب حس نویسنده و تخیل او را نوسان می دهند. هرچند نویسنده گان چیره دست با مایه از ظرفیت ذاتی، حتی در نمونه های ادبی و تاریخی، انجام دفترچه هایی را نوشته اند که شاید در جُنگ نویسنده گانی در خلوت نیز مانده باشند، اما این استثنا هم کاملاً شبیه آن چه نمی شود که از اصل مایه می گیرد.

كلمات خدا و خداوند ، پروردگار،ايزد و يزدان را جاگزين اسم الله سبحانه و تعالي كردن يك اشتباه بزرگ و عمل شرك ميباشد زيرا الله سبحانه و تعالي در قران الكريم ميفرامايد:
بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ

قَدْ جَاءَكُم بَصَائِرُ مِن رَّبِّكُمْ ۖ فَمَنْ أَبْصَرَ فَلِنَفْسِهِ ۖ وَمَنْ عَمِيَ فَعَلَيْهَا ۚ وَمَا أَنَا عَلَيْكُم بِحَفِيظٍ ﴿١٠٤﴾ سورة الأنعام
بی تردید دلائل روشنی و حجّتهای مبرهنی از سوی رب تان برایتان آمده است (و راه حق را برایتان پیدا و هویدا ساخته است). پس هر که (از آنها سود جوید و در پرتو آنها حق را) ببیند (سود آن) برای خودش بوده، و هرکه کور شود (و چشم دیدن حق را نداشته باشد و در پرتو دلائل و براهین، حق را نپوید) به زیان خود کار می‌کند، و من حافظ و مراقب (رفتار و کردار) شما نمی‌باشم. ۱۰۴

خط های سیاه

مصطفی «عمرزی»

بحران مدیریت در افغانستان، ثبوت قربانی هایی ست که شماری ابله و نادان به نام دشمنان مستقیم و غیر مستقیم از زنده گی محروم کردند. تصور کنید نخبه گانی که ستون های برپایی مملکت اند، در چه مسیری به وجاهت می رسند تا در یک جامعه ی قانون مند مسوول امور شوند.
12 سال مکتب، چهار سال پوهنتون و دوره هایی که بسیاری از افغانان قربانی در شانس های تحصیلات عالی با بورسیه های تحصیلی، به ویژه در امریکا و کشور های اروپایی در حد 20 سال به آموخته های خویش افزوده بودند و در جریان وظیفه، آگاهی هایی تجربی آنان به مجموعه ای می رسید که اگر تا کودتای به اصطلاح «نان، لباس و خانه»، نان، لباس و خانه داشتیم، طیف نخبه گان افغان با آزادی عمل، فکر و اندیشه به کشور خدمت می کردند.

چې نه کار هلته څه کار!

عبدالله وردک - انګلستان - جولای- ۲۰۱۸

 ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو، السلام علیکم و رحمت الله و برکاته!
الله(ج) د وکړي، چې روغ او جوړ وی.
ګرانو او قدرمنو لوستونکو!
دغه خبره چې، ”نه کار هلته څه کار“، ډېره ښه خبره ده، اما، د دغې خبرې عملي کول ډېر ګران کار دی.
له ډیرې مودې راهیسې په ډېرو ځایو کې د افغانانو ترمنځ سیاسي بحثونه جریان لري، چې اکثره وخت کېدای شي په خفګان پای ته ورسېږي. نن سبا د راتلونکو ټاکنو په هکله، په هرځای کې د افغانانو تر منځ سیاسي بحثونه، ډېر ګرم شوي دي. هر هغه څوک چې د افغانانو کومې ناستې ته ځي، نو هغه باید له خپل ځانه سره دغه قبوله کړي، چې ډېر امکان لري، چې له دغه ناستې څخه به خفه راستون شي.
ځینې افغانان په خپلو خبرو کې ډېره بې احتیاطي او بې پروایي کوي، او زیاتره وخت، د خپلو خبرو په هکله، چرت هم نه خرابوي، چې هغه سمې خبرې کوي، او کنه؟. نو دغه خبره باید تاسې ټولو وروڼو او خویندو ته په ښکاره ډول څرګنده وي، چې هرکله یو څوک د افغانانو کومې غونډې او مجلس ته ځي، نو هغه ته پکار ده، چې اول دوه رکعته نفل لمونځ وکړي، او بیا دعا وکړي چې الله(ج) دې هغه په پرده کې بېرته خپل کور ته راولي.

در میان سنت و تجدد
(نایب سالار سعدالله ساپی)

مصطفی «عمرزی»

سه دهه پس از مرگ زنده یاد نایب سالار سعدالله ساپی (جد پدری ام)، با نگارش زنده گی نامه ی وی، کوشیدم تلاش های افغانانی فراموش نشوند که در یک مقطعه ی خاص، در حالی که متصدی امور بودند، جرات ورزیدند با فاصله از گذشته، در میان سنت و تجدد، نوگرایی را به نفع مردم اختیار کنند.
پدرم قصه می کرد با نهضت دوباره ی نسوان در سلطنت اعلی حضرت شاه محمد ظاهر (رح)، پدرکلانم، مرحوم سعدالله خان، به دختران بزرگش نیز دستور می دهد با پی گیری تعلیم و کسب سواد، از کوچکتر ها عقب نمانند. بر اثر شرایط، شماری از دختران بزرگ خانواده که موفق به کسب سواد نشده بودند، با دستور و رضایت پدر که یک نظامی بزرگ، بل کلان خانواده و ایل نیز به شمار می رفت، به جمع باسوادان پیوستند.

درمان جسم
(خدمات طبی داکتر قمرالدین اکسیری)

مصطفی «عمرزی»

فصل «رنج های بی پایان»، آخرین قسمت کتاب «چهار یادواره» است. در این بخش به شرح زنده گی پدرم، مرحوم داکتر قمرالدین اکسیری، پرداخته ام. آوردن جزییات     زنده گی پدرم، در بیش از چهل سال خدمت به فرهنگ، طب و اردوی افغانستان، حوصله و وقت زیاد می خواست. دوستانی که کتاب «چهار یادواره» را مطالعه کرده باشند، می دانند که در کنار تنگنای فضا و کاستی آگاهی ها، اجبار نویسنده برای اجتناب از اطناب، چنانی که باید و شاید به حق بزرگانی نرسیده است که برای مردم و کشور خدمت کرده اند.